Osteoartrit olarak da bilinen artroz eklemlerin aşınma ve yıpranma sonucu oluşan iltihapsız romatizmasıdır. Sağlıklı eklemlerin hareketi kıkırdak yapı ile sağlanırken bu yapının deformasyonu eklem mobilitesini kısıtlar ve hastanın ağrı yaşamasına sebep olarak hayat kalitesini düşürür. Artroz tek bir eklemde olabileceği gibi birçok eklemde meydana gelebilir. Yüke maruz kalan eklemler başta olmak üzere küçük eklemlerde de artroz görülebilir. Diz eklemi, boyun eklemi, bel eklemi yüke maruz kalmasından kireçlenmeye yatkınlık taşırken bu durum sürekli hareket halinde olan el eklemleri için de geçerlidir.

Artroz Kimlerde Görülür?

İleri yaş ile doku yenilenmesi yavaşlar; elastisitede azalma görülür. Bunun yanı sıra kilo artışı ile ekleme binecek olan yükü artırmak ve uzun süre boyunca ağır fiziksel aktivite yaparak kıkırdak dokunun düzenliliğini bozmak da artroz için risk faktörüdür. Genellikle el parmaklarında oluşan nodüllü osteoartirt hastalığına kalıtımsal olarak bir yatkınlık bulunmaktadır. El parmağı gibi küçük eklemler ve diz eklemindeki kireçlenme kadınlarda daha fazla görülmektedir.

Artrozun Semptomları ve İlerleyişi

Kireçlenme yaşayan hastaların en belirgin şikayeti ağrı hissidir. Eklem hareketini sağlayan kıkırdak dokunun zarar görmesi ve eklem sıvılarının azalması ile kemikte zamanla aşınma meydana gelir. Yürümekte güçlük, küçük el hareketlerini yapamama, vücudun rotasyonunu sağlayamama, takılma hissi semptomların başında yer alır. Ağrı hareket ile şiddetlenir, dinlenince hafifler. Ancak uzun süre hareketsiz kalmak yarım saatlik tutukluk oluşmasına sebep olur. İleri yaş ile kemik sağlığının bozulması düşme, kırılma, travma gibi durumları beraberinde getirir. Eklemde oluşan hasarın tespiti için radyolojik görüntüleme ve bazı klinik testler yapılır. Aynı zamanda eklem sıvısı incelemesi ile hastalığın iltihaplı olup olmadığı görülerek uygun tedaviye başlanır.

Artroz Tedavisi

Günümüzde artrozu ortadan kaldıracak tek tedavi protezlerdir. Hareket kabiliyeti için öncelik kişinin kilo kontrolünün sağlanması gerekirse fizik tedavi uygulamasıdır. Antiromatizmal ilaçlar, kortizon enjeksiyonları, eklem içi kondroprotektif enjeksiyonlar ile ağrı şikayetinin artması önlenir. Bu uygulamaların hepsi semptoma yöneliktir ve hastalığın iyileşmesine neden olmaz. Kireçlenme ilerleyici bir hastalıktır ve kendiliğinden iyileşme gibi bir durum mümkün değildir.

Artroskopi adı verilen yöntem ile eklem içinin fiber optik kameralar ile görüntülenmesi sağlanır.

Kapalı ameliyat yöntemlerinden biri olan artroskopik debridman uygulaması özellikle diz eklemindeki kireçlenmenin görüntülenmesi ve hasarlı bölgenin temizlenmesinde kullanılan girişimsel bir yöntemdir.

Protez ile tedavide ise kemiğin eklem yapan hasarlı yüzeyleri çıkarılır ve yerleri uyumlu parçalar ile kaplanır.

Eklem kireçlenmelerinde hastalığın seyri ve tedavilerin yanıtsız kalması durumunda protezler tercih edilir.

Diz protezleri gerekli durumlarda 20 – 90 yaş arası herkese ağrısız ve rahat bir hareket kabiliyeti sunar. Her iki dizde de kireçlenme varsa aynı gün içerisinde ameliyat edilebilir.

Omuz ve el hareketlerinden sorumlu ekleminin kireçlenmesi veya travma sonrası kireçlenmelerde omuz protezleri yapılır. Glenohumeral eklemin bir kısmı veya tamamı doğal omuz eklemini taklit eden protez implant ile yer değiştirilir.

Kalça fonksiyonlarının geri kazanılması ve ağrının ortadan kalkması için kalça ekleminin iki yüzüne protez yerleştirilir. Protezlere alternatif olarak osteotomi işlemi de uygulanabilir. Osteotomi (kemiklerin kesilmesi) işlemi hasarlı eklemi oluşturan kemikteki güçsüz kısmın çıkarılması bazen de yerine sağlıklı bir kemik eklenmesidir. Bu sayede kas-iskelet sistemi eski gücüne kavuşacaktır.

Artozdan korunma yöntemleri nelerdir?

Artrozun oluşmasına sebebiyet veren en önemli faktörlerden biri kilo alımı ve obezitedir. Gerekirse bir uzman yardımı ile kilo vererek eklemlere binecek yükü azaltabilirsiniz. Günlük yarım saatlik hareketler ile eklem mobilitesi ve kas gücü kaybından kaçınabilirsiniz.