Ön Çapraz Bağ Zedelenmeleri
Ön Çapraz Bağ zedelenmelerini iyice anlamak için hem dizin anatomisini iyi bilmek,Hemde ÖÇB fonksiyonunu iyi bilmek gerekir.ÖÇB dizin ana stabilize edici bağıdır.ÖÇB Tibia nın Femur üstünde aşırı öne gitmesini ve dönmesini önleyerek dizin stabilizasyonuna yardımcı olur. Eğer ÖÇB ciddi şekilde zedelenirse kişi dizini unstabil hisseder yada boşalma olduğunu belirtir. Zadelenmenin tipine ve şiddetine bağlı olarak dizde diğer oluşumlardada zedelenme olabilir. Şok emici rolü oynayan menisküsler, yan bağlar(MCL ve LCL), Arka Çapraz Bağ ve dizdeki kemik ve kıkırdaklarda zedelenebilir. ÖÇB zedelenmesinin derecesi değişik olur. Bazı kişilerde kısmi yırtılır yada tam olarak kopabilir. ÖÇB zedelendiğinde maalesef kendiliğinden iyileşmez.
ÖÇB değişik mekanizmalarla zedelenebilir ancak sıklıkla dönme zedelenmesi yada diz üstü düşmelerde zedelenir. Ayak ve bacak yerde sabit vaziyette iken vücudun dönmesi sonrası ÖÇB zedelenir. Halı sahada halıya ayağın takılması ve vücudun bacağın üstünde dönüp yere düşmeler, kayakta keza düşmelerde kayağın atmaması ve vücudun sabit bacak üstünde dönmesi ÖÇB yırtılmasına neden olur.
Çoğu kşide diz şişer, ağrılıdır ve unstabil hissedilir. Bazı kişilerde ağrı ve şişlik olmaz, sadece yürümekle dizde boşluk hissedilir. Muayenede boşluğa ve rotasyonel instabiliteye bakılır.
Rontgen kırığı ayırtetmek için çekilir. MR kesin tanı için fizik muayene bulgularına yardımcıdır. Çok şişlik ve kanaması olanlarda yapılacak ilk yardım ve daha sonraki fizik tedavi sonrası4-6 hafta sonra yeni bir MRI çekilmelidir.
ÖÇB zedelenmesinde tedavi zedelenmenin şiddetine ve ilave zedelenmelere bağlı olarak değişir. Herkese göre ayrı bir tedavi programı mevcuttur. Öncelikle başta koltuk değnekleri kullanılarak ağırlık verilmez, buz kompresi, bandaj uygulanır gerekirse dizlik kullanılır. ÖÇB zedelenmesinden sonra uzun vadeli amacımız kişinin zedelenme öncesi aktivite seviyesine kavuşmasıdır. Bu dizin stabilite ve fonksiyonuna bağlıdır. Diz rehabilitasyon programları “ kuvvet egzersizleri, esneklik egzersizleri, aerobik kodisyon, derin duyu çalışmaları “diz fonksiyonlarını ve stabilitesini kazanmak ve sağlamakta çok önemlidir. Stabilite Fizik tedavi ve özel cıhazlerle yada Ameliyat ile sağlanır. En ideal tedavide bile diz normal eski haline dönmeyebilir ve kişi aktivitelerini değiştirmek zorunda kalabilir. Ameliyat olmayan ve devamlı boşalan dizlerde ileri zedelenmeler olabilir ve arthrit gelişebilir